2. 西北大学化工学院,陕西 西安 710069;
3. 西北大学数学系/数据分析和计算化学研究所,陕西 西安 710069;
4. 西北大学信息科学与工程学院,陕西 西安 710069
2. College of Chemistry, Northwest University, Xi′an 710069, China;
3. Department of Mathematics/Institute of Data analysis and Computation Chemistry, Northwest University, Xi′an 710069, China;
4. College of Communication Science and Engineering, Northwest University, Xi′an 710069, China
图 1为含DSC曲线起始温度(T0)的反应速率常数(k)的通式及其派生式。图中,式(1)为描述k-T关系的通式,式(2)~式(10)为式(1)在特定条件下的派生式。式(2)中的A0和E分别为Arrhenius动力学参数—表观指前因子和表观活化能。式(3)~式(10)中A0、a、b、E为非Arrhenius动力学参数。本工作报道了这些非Arrhenius动力学参数的计算方法,计算了四水双(3-(5-硝基-1, 2, 4-三唑))钠[Na2(BNT)(H2O)4]放热分解反应的Arrhenius/非Arrhenius动力学参数,用所得的非Arrhenius动力学参数计算了热爆炸临界温度(Tb),并与用Arrhenius动力学参数所得的Tb值作比较,借此验证本工作所得非Arrhenius动力学参数的有效性和可靠性。
由含初始温度(T0)的非等温动力学方程的微分式[1]
$ \frac{{{\rm{d}}\alpha }}{{{\rm{d}}T}} = \frac{{{A_0}}}{\beta }{T^a}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right] \cdot \left\{ {1 + \left( {T - {T_0}} \right)\left[ {\frac{a}{T} + \left[ {b + \frac{{dE}}{{R{{\left( {T + c} \right)}^2}}}} \right]} \right]} \right\}f\left( \alpha \right) $ | (11) |
分离变量,并分别在T0到T,和0到α间积分,得积分式
$ \begin{array}{l} G\left( \alpha \right) = \int_0^\alpha {\frac{{{\rm{d}}\alpha }}{{f\left( \alpha \right)}}} = \frac{{{A_0}}}{\beta }\int_{{T_0}}^T {{T^a}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right]\left\{ {1 + \left( {T - {T_0}} \right)\left[ {\frac{a}{T} + \left[ {b + \frac{{dE}}{{R{{\left( {T + c} \right)}^2}}}} \right]} \right]} \right\}{\rm{d}}T} \\ \;\;\;\;\;\;\;\;\; = \frac{{{A_0}}}{\beta }\int_{{T_0}}^T {{T^a}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right]\left\{ {1 + a + T\left[ {b + \frac{{dE}}{{R{{\left( {T + c} \right)}^2}}}} \right] - \frac{T}{{{T^0}}}a - {T^0}\left[ {b + \frac{{dE}}{{R{{\left( {T + c} \right)}^2}}}} \right]} \right\}{\rm{d}}T} \\ \;\;\;\;\;\;\;\;\; = \int_{{T_0}}^T {\left\{ {\left( {1 + a} \right)\frac{{{A_0}}}{\beta }{T^a}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right] + T\left[ {b + \frac{{dE}}{{R{{\left( {T + c} \right)}^2}}}} \right]\frac{{{A_0}}}{\beta }{T^a}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right]} \right\}{\rm{d}}T} \\ \;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\; - T\int_{{T_0}}^T {\left\{ {\frac{{{A_0}}}{\beta }{T^{a - 1}}\exp \left[ {b - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right]a + \frac{{{A_0}}}{\beta }{T^a}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right]\left[ {b + \frac{{dE}}{{R{{\left( {T + c} \right)}^2}}}} \right]} \right\}} {\rm{d}}T\\ \;\;\;\;\;\;\;\;\; = \int_{{T_0}}^T {{\rm{d}}\left\{ {\frac{{{A_0}}}{\beta }{T^{a + 1}}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right]} \right\}} - {T_0}\int_{{T_0}}^T {{\rm{d}}\left\{ {\frac{{{A_0}}}{\beta }{T^a}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right]} \right\}} \\ \;\;\;\;\;\;\;\;\; = \frac{{{A_0}}}{\beta }{T^{a + 1}}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right]\left| {_{{T_0}}^T} \right. - {T_0}\frac{{{A_0}}}{\beta }{T^a}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right]\left| {_{{T_0}}^T} \right.\\ \;\;\;\;\;\;\;\;\; = \frac{{{A_0}}}{\beta }{T^{a + 1}}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right] - \frac{{{A_0}}}{\beta }{T^{a + 1}}\exp \left[ {b{T_0} - \frac{{dE}}{{R\left( {{T_0} + c} \right)}}} \right] - {T_0}\frac{{{A_0}}}{\beta }{T^a}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right] +\\\;\;\;\;\;\;\;\; \frac{{{A_0}}}{\beta }{T^{a + 1}}\exp \left[ {b{T_0} - \frac{{dE}}{{R\left( {{T_0} + c} \right)}}} \right]\\ \;\;\;\;\;\;\;\;\; = \frac{{{A_0}}}{\beta }{T^a}\exp \left[ {bT - \frac{{dE}}{{R\left( {T + c} \right)}}} \right] \cdot \left( {T - {T_0}} \right) \end{array} $ | (12) |
由式(12)两边取对数、重排,定义T为Te or p,α为αe or p,得对数形式的积分表达式
$ \ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right) = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right] + a\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + b{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - \frac{{dE}}{{R\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c} \right)}} $ | (13) |
据此,知
(1) a=b=c=0,d=1时的表达式
$ \ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right) = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right] - \frac{E}{{R{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}} $ | (14) |
计算A0和E的超定方程组:
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)}^2}} $ |
代原始数据βi、T0i、Tei or pi、αei or pi,i=1, 2, …, L,入超定方程组,得A0和E值。
(2) d=1时的表达式
$ \ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right) = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right] + a\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + b{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - \frac{E}{{R\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c} \right)}} $ | (15) |
计算A0、a、b和E的超定方程组:
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]} + a\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} + b\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} + a\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}^2}} +\\ b\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} +\\ a\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} + b\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}^2}} -\\ \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)} + \\a\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)} + b\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)}^2}} $ |
代原始数据c=0.15 K、βi、T0i、Tei or pi、αei or pi,i=1, 2, …, L,入超定方程组,得c=0.15 K时的A0、a、b和E值。
(3) b=c=0,d=1时的表达式
$ \ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right) = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right] + a\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - \frac{E}{{R{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}} $ | (16) |
计算A0、a和E的超定方程组:
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]} + a\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} +\\ a\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}^2}} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} =\\ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} +\\ a\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} -\\ \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)}^2}} $ |
代原始数据βi、T0i、Tei or pi、αei or pi,i=1, 2, …, L,入超定方程组,得A0、a和E值。
(4) a=c=0,d=1时的表达式
$ \ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right) = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right] + b{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - \frac{E}{{R{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}} $ | (17) |
计算A0、b和E的超定方程组:
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]} + b\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} + b\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}^2}} - \left( {\frac{E}{R}} \right)x $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} + bx - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)}^2}} $ |
代原始数据βi、T0i、Tei or pi、αei or pi,i=1, 2, …, L,入超定方程组,得A0、b和E值。
(5) d=0时的表达式
$ \ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right) = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right] + a\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + b{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} $ | (18) |
计算A0、a和b的超定方程组:
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]} + a\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} + b\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} + a\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}^2}} + b\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} + a\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} + b\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}^2}} $ |
代原始数据βi、T0i、Tei or pi、αei or pi,i=1, 2, …, L,入超定方程组,得A0、a和b值。
(6) c=0,d=1时的表达式
$ \ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right) = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right] + a\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + b{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - \frac{E}{{R\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}} $ | (19) |
计算A0、a、b和E的超定方程组:
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]} + a\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} + b\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} + a\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}^2}} +\\ b\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} =\\ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} +\\ a\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} +\\ b\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}^2}} - \left( {\frac{E}{R}} \right)x $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} =\\ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} + \\a\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)} +\\ bx - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}}} \right)}^2}} $ |
代原始数据βi、T0i、Tei or pi、αei or pi,i=1, 2, …, L,入超定方程组,得A0、a、b和E值。
(7) a=b=0,d=1时的表达式
$ \ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right) = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right] - \frac{E}{{R\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c} \right)}} $ | (20) |
计算A0和E的超定方程组:
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)} - \left( {\frac{E}{R}} \right)\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {\frac{1}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} + c}}} \right)}^2}} $ |
代原始数据c=0.15 K、βi、T0i、Tei or pi、αei or pi,i=1, 2, …, L,入超定方程组,得c=0.15 K时的A0和E值。
(8) a=c=d=0时的表达式
$ \ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right) = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right] + b{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} $ | (21) |
计算A0和E的超定方程组:
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]} - b\sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)} - b\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {{\left( {{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}^2}} $ |
代原始数据βi、T0i、Tei or pi、αei or pi,i=1, 2, …, L,入超定方程组,得A0和E值。
(9) b=c=d=0时的表达式
$ \ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right) = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right] + a\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} $ | (22) |
计算A0和a的超定方程组:
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]} + a\sum\limits_{i = 1}^x {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} $ |
$ \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} - {T_{0i}}}}} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} = \sum\limits_{i = 1}^x {\ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{G\left( {{\alpha _{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}}} \right]\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} + a\sum\limits_{i = 1}^x {{{\left( {\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}} \right)}^2}} $ |
代原始数据βi、T0i、Tei or pi、αei or pi,i=1, 2, …, L,入超定方程组,得A0和a值。
3 不考虑起始温度T0的非等温放热分解反应的动力学行为 3.1 计算用特征/原始数据计算用Na2(BNT)(H2O)4放热分解反应的DSC曲线、特征数据(βi、T0i、Tei、αei、Tpi、αpi)和原始数据表:
$ \left. \begin{array}{l} {\beta _1}:{T_{11}},{T_{12}}, \cdots ,{T_{1{k_1}}}\\ \;\;\;\;\;\;{\alpha _{11}},{\alpha _{12}}, \cdots ,{\alpha _{1{k_1}}}\\ {\beta _2}:{T_{21}},{T_{22}}, \cdots ,{T_{2{k_2}}}\\ \;\;\;\;\;\;{\alpha _{21}},{\alpha _{22}}, \cdots ,{\alpha _{2{k_2}}}\\ \;\;\;\;\;\; \cdots \cdots \cdots \cdots \\ {\beta _L}:{T_{L1}},{T_{L2}}, \cdots ,{T_{L{k_L}}}\\ \;\;\;\;\;\;{\alpha _{L1}},{\alpha _{L2}}, \cdots ,{\alpha _{L{k_L}}} \end{array} \right\} $ | (23) |
如图 2、表 1和表 2所示。其中, T0、Te和Tp分别为初始分解温度、onset温度和峰顶温度,αe和αp分别是Te和Tp时的反应转化率。Tij和αij(i=1,2, …,L;j=1,2,…,ki)是互相对应的反应温度和反应转化率,而ki是升温速率βi时的实验中所取的数据点个数。
代表 1中的特征数据:βi、T0i、Tei、Tpi(i=1, 2, …, 5),入方程(24),得表 1中的T00、Te0和Tp0值,入Kissinger方程(25)、Ozawa方程(26)和方程(27)、(28),得表 1中的EK or O、AK、ae0 or p0和be0 or p0值。
$ {T_{0\;{\rm{or}}\;{\rm{e}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}}} = {T_{00\;{\rm{or}}\;{\rm{e0}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p0}}}} + b{\beta _i} + c\beta _i^2 + d\beta _i^3\;\;\;\;i = 1,2, \cdots ,L $ | (24) |
$ \ln \left( {\frac{{{\beta _i}}}{{T_{{\rm{p}}i}^2}}} \right) = \ln \frac{{{A_{\rm{K}}}R}}{{{E_{\rm{K}}}}} - \frac{{{E_{\rm{K}}}}}{R}\frac{1}{{{T_{{\rm{p}}i}}}} $ | (25) |
$ \lg {\beta _i} = \lg \left[ {\frac{{{A_{\rm{K}}}{E_{{\rm{Oe}}\;{\rm{or}}\;{\rm{Op}}}}}}{{RG\left( \alpha \right)}}} \right] - 2.315 - 0.4567\frac{{{E_{{\rm{Oe}}\;{\rm{or}}\;{\rm{Op}}}}}}{{R{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}}}} $ | (26) |
$ \lg {\beta _i} = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{{b_{{\rm{e0}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p0}}}}G\left( \alpha \right)}}} \right] + {b_{{\rm{e0}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p0}}}}{T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} $ | (27) |
$ \lg {\beta _i} = \ln \left[ {\frac{{{A_0}}}{{\left( {{a_{{\rm{e0}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p0}}}} + 1} \right)G\left( \alpha \right)}}} \right] + \left( {{a_{{\rm{e0}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p0}}}} + 1} \right)\ln {T_{{\rm{e}}i\;{\rm{or}}\;{\rm{p}}i}} $ | (28) |
代表 2中同一α处的原始数据βi、Tα,i(i=1, 2, …, 5),入方程(29)和(30),得表 2中满足该方程最小(Min)值的ENL-INT-SY3值。用ENL-INT-SY3, i、αi(i=1, 2, …, 40)数据构筑ENL-INT-SY3-α关系曲线,结果如图 3所示。该曲线表明,α在0.100~0.975范围内,ENL-INT-SY3=(189.34±0.51) kJ·mol-1,E随α变化甚微,意味Na2(cis-BNT)(H2O)4放热分解过程可用某一机理函数描述。
$ {\Omega _{1{\bf{I}}}}\left( {{E_\alpha }} \right) = \min \left| {\sum\limits_{i = 1}^n {\sum\limits_{j \ne i}^n {\frac{{{\beta _{\rm{j}}} \cdot I\left( {{E_\alpha },{T_{\alpha ,i}}} \right)}}{{{\beta _{\rm{j}}} \cdot I\left( {{E_\alpha },{T_{\alpha ,j}}} \right)}}} } - n\left( {n - 1} \right)} \right| $ | (29) |
式中,I (Eα, Tα)积分取Senum-Yang三级近似式(30)计算:
$ {{I}_{\text{SY3}}}\left( E,T \right)=\left[ T{{\text{e}}^{-u}}\left( \frac{{{u}^{2}}+10u+18}{{{u}^{3}}+12{{u}^{2}}+36u+24} \right) \right] $ | (30) |
式中,u=E/RT。
3.4 用“y(α)-α”标准曲线推断最可几f(α)[7]将人为数据:αi, y(αi), i=1, 2, …, j和α=0.5,y(0.5)代入关系式
将表 2中原始数据:αi, Ti,
α=0.100~0.975范围内的实验数据点全部落在图 4所示两条红线间,表明,可能的机理函数有7个,分别为:第1、22、23、24、25、26和27号函数,它们有逻辑形式通式:G(α)=αn[n=2(1D)、1/4、1/3、1/2、1、3/2、2],因此,要明确指出哪个函数就是所求的f(α)是相当困难的。
3.5 用“w(α)-α”标准曲线推断最可几f(α)[7]将人为数据:αi, w(αi), i=1, 2, …, j和α=0.5,w(0.5)代入关系式
将表 2中原始数据:αi, Ti,
α=0.100~0.975范围内的实验数据点全部落在图 5所示两条红线间,表明,可能的机理函数有5个,分别为:第1、22、23、24和27号函数,它们有逻辑形式通式:G(α)=αn[n=2(1D)、1/4、1/3、1/2、2],因此,要明确指出哪个函数就是所求的f(α)也是相当困难的。
3.6 用“Z(α)-α”标准曲线推断最可几f(α)[7]将人为数据:αi, Z(αi),i=1, 2, …, j代入关系式Z(α)=f(α)G(α)作图 6所示的“Z(α)-α”关系曲线,视该曲线为标准曲线。
将表 2中原始数据:β, αi, Ti,
$ Z\left( \alpha \right) = \frac{{{\rm{ \mathit{ π} }}\left( u \right)\left( {\frac{{{\rm{d}}\alpha }}{{{\rm{d}}t}}} \right)T}}{\beta } $ |
式中,
α=0.100~0.975范围内的实验数据点全部落在图 6所示两条红线附近,推断第22、23、24号函数可能为最可几机理函数,至此,我们仍不能明确哪个函数是最概然的,此处仅提供了很可能是第22号、23号和24号函数中的一个这一信息。
3.7 用逻辑选择法推断最可几机理函数f(α)[8]为推断反应的最可几机理函数f(α),进行了代α=0.100~0.975范围内的数据:βi、Ti和αi(i=1, 2, …, 36)和文献[8]中41个积分形式机理函数,入Šatava-Šesták方程(方程式(31))
$ \log G\left( \alpha \right) = \log \frac{{{A_{\rm{s}}}{E_{\rm{s}}}}}{{R\beta }} - 2.315 - 0.4567\frac{{{E_{\rm{s}}}}}{{RT}} $ | (31) |
据此,发现41个机理函数中有40个机理函数计算的E值均在含能材料正常范围外,即使E值在正常范围内, 如表 5的23号函数, E=246.40 kJ·mol-1, 也远离ENL-INT-SY3=189.34 kJ·mol-1,属不合理,被排除。只有第22号函数计算的E和A值在含能材料的E和A的正常范围(80~250 kJ·mol-1和107~1030 s-1)内,逻辑选择法所得的E =200.31 kJ·mol-1 (表 6)也接近ENL-INT-SY3=189.34 kJ·mol-1,因此,逻辑上较合理的最可几机理函数是第22号函数:G(α)=α1/4,f(α)=4α3/4。
据此,知在α从0.100~0.975的范围内,Na2(BNT)(H2O)4放热分解反应的速率方程为:
由热力学关系式(32)、(33)和(34)算得T=Tp0=656.79 K,E=Ea=191.31 kJ·mol-1,A=Aa=1012.46时,Na2(BNT)(H2O)4放热分解反应的活化热力学学参数为:活化自由能ΔG≠=199.81 kJ·mol-1,活化焓ΔH≠=185.85 kJ·mol-1,活化熵ΔS≠=-21.26 J·(K·mol)-1。
$ \Delta {G^ \ne } = E - RT\ln \left( {\frac{{Ah}}{{{k_{\rm{B}}}T}}} \right) $ | (32) |
$ \Delta {H^ \ne } = E - R{T_{{\rm{p0}}}} $ | (33) |
$ \Delta {S^ \ne } = \frac{{\Delta {H^ \ne } - \Delta {G^ \ne }}}{{{T_{{\rm{p0}}}}}} $ | (34) |
式中,kB为Boltzman常数,1.3807×10-23 J·K-1;h为plank常数,6.626×10-34 J·s-1。
负ΔS≠值,正ΔH≠和ΔG≠值, 表明Na2(BNT)(H2O)4有较好的对热抵抗能力。
3.9 动力学补偿效应lnA与E呈线性关系的现象,谓之动力学补偿效应。其数学表达式为:
$ \ln A = aE + b $ | (35) |
式中, a和b为补偿参数,a的单位为mol·kJ-1。
代表 6中E和A值,入方程(35),得Na2(BNT)(H2O)4放热分解反应的动力学补偿效应方程
$ \ln A = 0.1790E - 5.5953 $ | (36) |
该方程表明,A对E变化效应得到部分补偿。通过方程(36),可从已知ENL-INT-SY3=189.34 kJ·mol-1,预测A=1012.92 s-1,从而知,Na2(BNT)(H2O)4放热分解反应速率方程:
代表 2中α=0.100到αP的数据:β, αi, Ti,
$ \frac{{{\rm{d}}\alpha }}{{{\rm{d}}t}} = A{{\rm{e}}^{ - E/RT}}{\left( {1 - \alpha } \right)^n}\left( {1 + {K_{{\rm{cat}}}}\alpha } \right) $ | (37) |
得表 7中的动力学参数。
据此,知Na2(BNT)(H2O)4的CnB速率方程为:
代表 1中的特征数据(βi、T0i、Tei or pi、αei or pi,i=1, 2, …, 5),入方程(14)~(22),得表 8中相应方程的非Arrhenius动力学参数:lg(A0/s-1)、a、b、E值,代这些a、b、E值,入图 7中方程(39)~(47)[9],得表 9中的热爆炸临界温度值。用方程(39)得到的Tbe、Tbp值与方程(40)~(47)所得的Tbe、Tbp值相吻合,佐证本工作提出的“从不同升温速率下的DSC曲线数据计算/确定含能材料放热分解反应Arrhenius/非Arrhenius动力学参数的方法”有效、可靠。
为考察T0对Tb值的影响,进行了代表 1中的EOe or Op、Te0 or p0、be0 or p0和ae0 or p0值, 入方程(48)~(50)计算Tbe or bp值的计算,结果如表 6所示。由此可见,计算中,不考虑T0的Tbe or bp值要比考虑T0的Tbe or bp值高10 K左右。
$ {T_{{\rm{be}}0\;{\rm{or}}\;{\rm{bp0}}}} = \frac{{{E_{{\rm{Oe}}\;{\rm{or}}\;{\rm{Op}}}} - \sqrt {E_{{\rm{Oe}}\;{\rm{or}}\;{\rm{Op}}}^2 - 4{E_{{\rm{Oe}}\;{\rm{or}}\;{\rm{Op}}}}R{T_{{\rm{e0}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p0}}}}} }}{{2R}} $ | (48) |
$ {T_{{\rm{be}}0\;{\rm{or}}\;{\rm{bp0}}}} = {T_{{\rm{e0}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p0}}}} + \frac{1}{{{b_{{\rm{e0}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p0}}}}}} $ | (49) |
$ {T_{{\rm{be}}0\;{\rm{or}}\;{\rm{bp0}}}} = \frac{{{a_{{\rm{e0}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p0}}}}}}{{{a_{{\rm{e0}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p0}}}} - 1}}{T_{{\rm{e0}}\;{\rm{or}}\;{\rm{p0}}}} $ | (50) |
(1) 提出了从不同升温速率下的DSC曲线数据计算/确定含能材料放热分解反应Arrhenius/非Arrhenius动力学参数的方法。
(2) 在α从0.100到0.975的范围内,Na2(BNT)(H2O)4放热分解反应的速率遵循方程:
(3) 在α从0.100到αp的范围内,Na2(BNT)(H2O)4的CnB速率方程为:
(4)ΔG≠=199.81 kJ·mol-1,ΔH≠=185.85 kJ·mol-1,ΔS≠=-21.26 J·(K·mol)-1,Tbe>660 K的事实,表明Na2(BNT)(H2O)4有较好的对热抵抗能力。
(5) 对于Na2(BNT)(H2O)4,不考虑T0的Tbe or bp值要比考虑T0的Tbe or bp值高10 K左右。
[1] |
胡荣祖, 赵凤起, 高红旭, 等.
量热学基础与应用[M]. 北京: 科学出版社, 2011.
HU Rong-zu, ZHAO Feng-qi, GAO Hong-xu, et al. Fundamentals and application of calorimetry[M]. Beijing: Science Press, 2011 |
[2] |
XUE Liang, ZHAO Feng-qi, HU Rong-zu, et al. A simple method to estimate the critical temperature of thermal explosion for energetic materials using non-isothermal DSC[J].
Journal of Energetic Materials, 2010, 28: 17-34. DOI:10.1080/07370650903124518 |
[3] |
ZHAO Feng-qi, HU Rong-zu, GAO Hong-xu. A simple method based on Harcourt-Esson′s equation to estimate the critical temperature of thermal explosion for energetic materials using non-isothermal DSC[J].
Chin J Chem, 2009, 27: 1067-1072. DOI:10.1002/cjoc.v27:6 |
[4] |
Kissinger H E. Reaction kinetics on differential thermal analysis[J].
Anal Chem, 1957, 29(11): 1702-1706. DOI:10.1021/ac60131a045 |
[5] |
Ozawa T. A new method of analyzing thermogravimetric data[J].
Bull Chem Soc Jpn, 1965, 38(1): 1881-1886. |
[6] |
胡荣祖, 赵凤起, 高红旭, 等. 非线性等转化率的微、积分法及其在含能材料物理化学研究中的应用(I)—理论和数值方法[J].
含能材料, 2007, 15(2): 97-100. HU Rong-zu, ZHAO Feng-qi, GAO Hong-xu, et al. Differential and integral isoconversional non-linear methods and their application in physical chemistry study of energetic materials-I. Theory and method[J]. Chinese Journal of Energetic Materials (Hanneng Cailiao), 2007, 15(2): 97-100. |
[7] |
胡荣祖, 史启祯.
热分析动力学[M]. 北京: 科学出版社, 2001.
HU Rong-zu, Shi Qi-zheng. Thermal analysis kinetics[M]. Beijing: Science Press, 2001 |
[8] |
胡荣祖, 高胜利, 赵凤起, 等.
热分析动力学[M]. 北京: 科学出版社, 2008.
HU Rong-zu, GAO Sheng-li, Zhao Feng-qi, et al. Thermal analysis kinetics[M]. Beijing: Science Press, 2008 |
[9] |
胡荣祖, 赵凤起, 高红旭, 等. 通用热分析动力学微、积分式的导出途径和非等温条件下小药量含能材料热爆炸临界温度的估算方法[C] //2010南京国际热分析动力学论坛文集, 南京: 南京理工大学出版社, 2010, 83-161.
HU Rong-zu, ZHAO Feng-qi, GAO Hong-xu. et. al. Derivation process of differential and integral forms for general thermal analysis kinetic equations and estimation methods of critical temperature of thermal explosion for small-scale energetic materials under non-isothermal DSC condition[C]//Thesis compilation on 2010 Nanjing international thermal analysis kinetics forum. Nanjing: Nanjing university of science & technology press, 2010, 83-161. |
[10] |
HU Rong-zu, GAO Hong-xu, ZHAO Feng-qi, et al. Theory and numerical method of calculating the kinetic parameters of exothermic decomposition reaction of energetic materials from peak temperature of DSC cures at constant heating rates[J].
Chinese Journal of Energetic Materials (Hanneng Cailiao), 2009, 17(6): 643-648. |
A method of computing/determining the Arrhenius/non-Arrhenius kinetic parameters of the exothermic decomposition reaction of energetic materials (EMs) was presented from initial temperature (Te), peak temperature (Tp), conversion degree (αei or pi) at Tei or pi and data (βi, Tα,i, i=1, 2, …, L) corresponding to isoconversation degree (αi) for DSC curves under different constant heating rate (β) conditions.